Semaglu­tide (Ozempic): alle informatie op een rij

Ze gebruiken het om af te vallen, maar hier is het medicijn niet voor gemaakt. Het middel is bedoeld als behandeling voor mensen met diabetes type 2. Semaglutide zoals Ozempic zorgt dat de bloedsuiker stabiel blijft. Een gezonde leefstijl is de beste en blijvende behandeling om af te vallen. Als het echt niet lukt om af te vallen, dan raden we aan om in gesprek te gaan met de huisarts.

Er is wereldwijd een tekort aan diabetesmedicijn Ozempic. Ook een vergelijkbaar middel (Victoza, met de stof liraglutide) is beperkt beschikbaar. Dit blijft ook in 2024 zo. Dat meldt de fabrikant aan medicijnautoriteit College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Het tekort duurt langer vanwege capaciteitsproblemen in fabrieken en een snel gestegen vraag naar het medicijn. Ook in Nederland loopt het tekort op (bron: Diabetesvereniging Nederland en hun nieuwsbericht over de documentaire van PowNed). De tekorten gaan vooral over middelen die je injecteert.

Omdat ook mensen zonder diabetes die willen afvallen het middel gebruiken. De tekorten zijn zorgwekkend voor mensen met diabetes type 2, omdat zij voor de behandeling van diabetes afhankelijk zijn van dit medicijn. Semaglutide reguleert hun bloedsuiker. Het in balans houden van je bloedsuiker is enorm belangrijk om complicaties te voorkomen. Ook is overstappen op een ander medicijn door een tekort heel vervelend omdat dit kan leiden tot nare bijwerkingen.

Semaglutide hoort bij een groep medicijnen met de naam GLP1-agonisten. Deze medicijnen doen in je lichaam hetzelfde als een hormoon in je darmen. Dit hormoon heet GLP1 en het heeft invloed op je bloedsuiker. Semaglutide (Ozempic, Rybelsus en Wegovy) is niet de enige GLP1-agonist. Andere zijn bijvoorbeeld liraglutide (merknamen Saxenda en Victoza), dulaglutide (merknaam Trulicity) en exenatide (merknamen Bydureon en Byetta). Ze zijn niet allemaal even goed beschikbaar of geschikt. 

Als je semaglutide gebruikt (zoals Ozempic en Rybelsus) terwijl je geen diabetes hebt, kan dit schadelijk zijn voor je gezondheid. Het medicijn heeft veel bijwerkingen zoals misselijkheid, diarree, buikpijn, overgeven, hoofdpijn en vermoeidheid. Daarom wordt semaglutide alleen op recept voorgeschreven door een gespecialiseerd (huis)arts. Ook andere middelen uit de groep waar semaglutide bij hoort hebben deze bijwerkingen (zoals Victoza, Saxenda en Bydureon).

Volgens het Oostenrijkse ministerie van Volksgezondheid zijn er in Oostenrijk meerdere mensen in het ziekenhuis terechtgekomen, nadat ze vermoedelijk vervalste Ozempic-medicatie hadden gebruikt. Het ministerie meldde dat deze pennen waarschijnlijk insuline bevatten in plaats van de werkzame stof semaglutide.  

Een vrouw in België dacht Ozempic-pennen te hebben gekocht. Maar het bleek een diabetesmedicijn te zijn waar insuline inzat. Ze raakte in een coma. Volgens cijfers van Partnership for Safe Medicines (PSM) is namaak-Ozempic inmiddels al in 16 landen aangetroffen. PSM is een organisatie die namaakgeneesmiddelen in kaart brengt. 

Ja. Er zijn nogal wat verschillen tussen de vervalste variant en echte variant: de namaakspuiten zijn donkerder blauw en hebben een volledig transparant kijkvenster in plaats van een grijs kijkvenster. Bij de namaak kan de instelring voor de dosering worden verlengd, bij het origineel niet. En de nepnaalden zijn zes millimeter lang, de echte vier millimeter.

Een gezonde leefstijl moet de eerste behandeloptie zijn om af te vallen. Denk aan gezond eten, veel bewegen, goed slapen en voldoende ontspanning. Het gebruik van Ozempic is niet bedoeld om af te vallen en is geen blijvende oplossing om overgewicht aan te pakken. Gezonder leven wel. Met een gezonde leefstijl neemt bovendien de kans op ziektes zoals diabetes type 2 af.  
Als het niet lukt om af te vallen, kunnen mensen terecht bij de huisarts. Daarbij is het belangrijk om naar de mogelijke oorzaken van overgewicht te kijken. Natuurlijk is ieder persoon anders en heeft leefstijl niet bij iedereen voldoende effect. Zo nodig kan voorgeschreven gewichtsverlagende medicatie het effect van een gezonde leefstijl ondersteunen. 

Wij vinden dat een gezonde leefstijl als eerste behandeloptie moet worden aangeboden aan mensen met diabetes type 2. Gewichtsverlies, beweging en gezonde voeding helpt om de bloedsuiker te verbeteren en te reguleren. Niet bij iedereen met diabetes type 2 heeft een leefstijlverandering hetzelfde effect. Dan kan diabetesmedicatie nodig zijn naast een gezonde leefstijl om de bloedsuiker te reguleren.

Bij overgewicht heeft de huisarts de mogelijkheid om mensen door te verwijzen naar een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Dit is een leefstijlprogramma waarbij mensen advies en begeleiding krijgen van leefstijlcoaches, diëtisten en of fysiotherapeuten over onder meer gezonde voeding en beweging. Als een GLI onvoldoende helpt om af te vallen, kan iemand aanvullend gewichtsverlagende medicijnen voorgeschreven krijgen. Ieder persoon is anders en soms helpt leefstijlverandering onvoldoende. Medicatie kan mensen met (ernstig) overgewicht helpen om op een gezonder gewicht te komen, in combinatie met een gezonde leefstijl.

Eén van de oorzaken is het grote aanbod aan ongezond eten en drinken. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat 80 procent van het eten en drinken in de Nederlandse supermarkten ongezond is en dat minimaal 80 procent van de aanbiedingen gericht is op ongezonde voeding. Daarom wil het Diabetes Fonds samen met de Hartstichting, Maag Lever Darm Stichting en Nierstichting dat gezond eten en drinken toegankelijk, betaalbaar en aantrekkelijk wordt. Bekijk hiervoor het artikel: Gezonde keuze bijna onmogelijk door invloed voedingsindustrie.