'Gezondheidsbeleid? Kom niet aan m’n gehaktbal'

Bord met salade op een beige achtergrond

Een organisatie wil het goed doen. De kantine krijgt een gezonde make-over: fris, groen, voedzaam. Weg met de frikandelbroodjes, hallo saladebar. Maar het applaus blijft uit. Zeker 's nachts, als de schoonmakers en beveiligers hun ronde doen. 'Waar is mijn avondmaaltijd gebleven?'

Een goedbedoelde actie, met een averechts effect. Want niemand heeft hierom gevraagd.

Als gezond ineens betutteling wordt

Iedereen snapt dat een gezonde leefstijl belangrijk is. Maar zodra een werkgever zich ermee bemoeit, wordt het ongemakkelijk. Je opent een blikje frisdrank en ineens zegt een collega: 'Wel genoeg water drinken, hè?' Of er hangt een bordje bij de trap: 'Bewegen is gezond!', terwijl jij net met rugpijn een zware doos sjouwt.

Felix van Haus of Hamster zegt het treffend: 'Op het moment dat jij zegt 'denk je aan je waterinname?', zeg je eigenlijk: ik weet wat goed voor jou is. En niemand vindt dat prettig.'

Gezondheidsbeleid raakt aan iets fundamenteels: autonomie. Als mensen het gevoel krijgen dat er voor ze gedacht wordt, gaan ze in de weerstand. Zeker als ze er zelf geen enkele invloed op hebben gehad.

Weerstand is waardevolle informatie

Volgens artsen Felix en Maarten gaat het zelden over het wát, maar altijd over het hóé. Het is niet dat mensen per se ongezond willen leven, ze willen vooral zélf bepalen hoe ze het aanpakken.

Felix: 'Weerstand betekent: dit voelt niet als iets van mij. En dat is waardevolle informatie. Want het vertelt je waar de echte pijn zit.'

Maarten vult aan: 'Als je mensen serieus neemt in hun situatie, ontstaat er ruimte. Dan is het niet langer 'vitaliteitsbeleid', maar 'we willen dat jij je goed voelt op je werk'.

En dat begint vaak met iets kleins. Een andere tone of voice. Een open vraag in plaats van een tip. Een suggestie in plaats van een richtlijn.

Gezondheid aanbieden, niet opdringen

De kracht zit in subtiele verleiding. Niet sturen, maar uitnodigen. Niet opleggen, maar het samen doen.

Onze tips:

Observeer wat mensen al doen. Sluit aan bij bestaande routines in plaats van ze te breken.
Maak gezond gedrag makkelijker. Zet bijvoorbeeld waterflessen naast de koffiemachine, in plaats van in een apart hoekje.
Gebruik taal die uitnodigt. 'Zullen we even naar buiten?' werkt beter dan 'Heb je al 10.000 stappen gezet?'
En misschien wel het belangrijkste: betrek juist de mopperaars. Niet om ze te overtuigen, maar om ze mee te laten denken. Vaak zit daar veel meer betrokkenheid dan je denkt, mits je goed luistert.

Van betutteling naar betrokkenheid

Gezondheid op de werkvloer begint niet met een smoothiebar, een app of een beleidsnotitie. Het begint met vertrouwen. Met mensen serieus nemen. Met ruimte geven.

Als je dat voor elkaar krijgt, voelt een saladebar niet als controle. Maar als een cadeau.