Hoe zit het met kanker en diabetes?

Je kunt tegelijk kanker en diabetes hebben. Bij diabetes heb je meer kans op sommige vormen van kanker. Je kunt ook diabetes krijgen door kanker, bijvoorbeeld door alvleesklierkanker. Dit heet diabetes type 3c.

Meer kans op kanker

Mensen met diabetes hebben meer kans op sommige soorten kanker. 

Mensen met diabetes type 2 hebben 20 tot 25% meer kans op kanker.  Vooral leverkanker, alvleesklierkanker, darmkanker, nierkanker, blaaskanker, borstkanker en kanker aan de baarmoederwand komen vaker voor. Prostaatkanker komt juist minder vaak voor.

Ook jonge mensen met diabetes type 1 hebben meer kans op bijna dezelfde soorten kanker. Daarnaast hebben zij ook meer kans op slokdarmkanker en schildklierkanker. Dit blijkt uit een onderzoek onder 9.000 mensen met kanker uit vijf landen. Bij diabetes type 1 komt prostaatkanker en borstkanker juist minder vaak voor.

Toch zijn er andere dingen die nog meer invloed hebben op de kans op kanker dan diabetes. Bijvoorbeeld of je gezond leeft, of dat je een erfelijke aanleg hebt. 

Vlak na de diagnose

Het maakt voor het kankerrisico uit hoe lang je al diabetes type 1 hebt. Juist vlak na de diagnose is de kans groter dat er een vorm van kanker ontdekt wordt. Wie net diabetes heeft, krijgt uitgebreide lichamelijke onderzoeken. Dan komen andere aandoeningen sneller aan het licht. Daarna neemt de kans op de diagnose kanker weer af, blijkt uit het grote onderzoek in 5 landen.

Andersom: diabetes na kanker

Door alvleesklierkanker kan je alvleesklier beschadigen. Soms wordt je alvleesklier weggehaald, voor een deel of helemaal. Hierdoor kan je lichaam te weinig of geen insuline meer maken. Je hebt dan diabetes type 3c. De behandeling van diabetes type 3c is meestal anders dan bij diabetes type 1 of type 2. Lees hier meer over wat diabetes type 3c is.

Zorg bij kanker en diabetes

De combinatie van diabetes en kanker is moeilijk. De diagnose kanker maakt het moeilijker om op je diabetes te letten. En behandelingen tegen kanker kunnen je bloedsuikers beïnvloeden, zoals chemotherapie. Het is daarom belangrijk dat je artsen overleggen over de behandeling van kanker en diabetes.
Op diabetes.nl lees je meer over kanker bij diabetes.

Andere medicijnen

Nog meer reden tot opluchting komt van onderzoek naar GLP-1 en DDP-4 medicijnen en metformine. Deze middelen worden vaak voorgeschreven bij diabetes type 2. GLP-1 een DDP-4 medicijnen zouden meer kans geven op ontstekingen of kanker aan de alvleesklier. Na alle beschikbare onderzoeken bekeken te hebben, oordeelde het Europese Geneesmiddelen Agentschap dat de zorgen niet terecht waren.

Metformine mogelijk zelfs gunstig

Het diabetesmedicijn metformine heeft misschien zelfs gunstige effecten. Mannen met prostaatkanker hebben na zes maanden een kwart meer kans om te overleven. Ook bij vrouwen en bij andere vormen van kanker zou metformine gunstig zijn. Maar bij dikkedarmkanker heeft metformine geen effect. Cholesterolverlagers lijken wel goed te zijn voor de overlevingskans bij dikkedarmkanker.

Kwaliteit van leven

Mensen met kanker én diabetes ervaren een lagere kwaliteit van leven dan mensen met kanker óf diabetes. Hartziekten, rugpijn en depressies hebben de grootste negatieve invloed. Bij dikkedarmkanker zou de invloed van diabetes zelfs groter zijn dan die van het kankerstadium en de behandeling.

Belang van zelfmanagement

Leefstijlfactoren, zoals weinig beweging, roken, alcohol en overgewicht blijken een deel van lagere kwaliteit van leven te verklaren, maar niet alles. Gezond leven is daarom belangrijk bij diabetes en ook bij kanker. Volgens een onderzoeker die hier onlangs op promoveerde, speelt ook mee dat mensen met kanker en diabetes zich het meest zorgen maken over de ziekte kanker. Dan besteden ze soms minder aandacht aan hun diabetes en krijgen daardoor meer klachten. Zelfmanagement en begeleiding van zorgverleners is in deze situatie extra belangrijk.