Cellen in de alvleesklier kunnen zichzelf veranderen

De bloedsuikerspiegel wordt geregeld door bètacellen die insuline maken, en alfacellen die glucagon maken. Door insuline gaat de bloedsuiker omlaag, door glucagon omhoog. Mensen met diabetes type 1 hebben geen bètacellen meer. Hun lichaam maakt dus geen insuline, dat moeten ze zelf injecteren.

Gedaantewisseling

Nu blijkt in onderzoek van het LUMC, mede gefinancierd door het Diabetes Fonds en Stichting DON, dat insulineproducerende bètacellen kunnen veranderen in alfacellen die het hormoon glucagon maken. “Een onverwachte bevinding”, aldus Eelco de Koning, hoogleraar Diabetologie in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). 

De onderzoekers zagen dit verschijnsel in het lab tijdens onderzoek aan de eilandjes van Langerhans, celgroepen in de alvleesklier. “De eilandjes die we bekeken bleken opeens relatief meer alfacellen te bevatten. We konden uitsluiten dat dit komt doordat ze zich delen, of doordat de bètacellen afsterven”, aldus De Koning.

Belangrijk voor de toekomst

De ontdekking is bijzonder omdat volwassen cellen meestal niet meer veranderen. Veel vragen staan nog wel open. De Koning: “We weten nog veel niet, maar deze vondst is zeer interessant. Als we dit begrijpen kunnen we wellicht ook de andere kant op: van alfacellen insuline-producerende bètacellen maken. Dat is belangrijk voor celtherapie (voor mensen met diabetes type 1, red.). En patiënten met type 2 diabetes hebben te hoge glucagonspiegels. Er zijn aanwijzingen dat zij veel alfacellen hebben. Dat zou kunnen komen doordat een deel van hun bètacellen zich omvormt tot alfacel. We bekijken nu of daar in de eilandjes van deze patiënten aanwijzingen voor te vinden zijn.” 

Het onderzoek is gefinancierd door de Bontius Sichting, het Diabetes Fonds en stichting DON. Het is gepubliceerd in het vakblad Diabetes, met als hoofdauteur Siebe Spijker.