Stamcellen

Stamcellen komen overal voor in je lichaam. Dit zijn cellen die zichzelf blijven delen om je lichaam te onderhouden. Bijvoorbeeld stamcellen uit je beenmerg: dit zijn cellen die nieuwe bloedcellen maken. Andere stamcellen maken bijvoorbeeld steeds nieuwe huidcellen die dode cellen (huidschilfers) vervangen. Iedere stamcel heeft een eigen taak in het lichaam.

Kun je nieuwe bètacellen maken uit stamcellen?

Onderzoekers kunnen in het laboratorium stamcellen laten veranderen in cellen die insuline maken, dus bètacellen. Dit kan met een type hele jonge stamcel, een ductcel. Deze stamcel kan nog elke cel van het lichaam worden, zoals een huidcel, een spiercel, en dus ook een bètacel. Als er genoeg van zijn gemaakt, dan kunnen artsen nieuwe bètacellen geven aan mensen met diabetes type 1. Dit heet stamceltherapie.

Hoe gaat stamceltherapie?

Stamceltherapie voor diabetes type 1 kan op verschillende manieren. De nieuwe bètacellen komen bijvoorbeeld met een infuus in je lichaam, bij de lever. Dit gebeurt precies zo bij eilandjestransplantatie. De nieuwe cellen kunnen ook in een speciale verpakking zitten, onder de huid. Dit werkt zoals een theezakje. In Nederland gebeurt hier een groot onderzoek naar, dit heet RegMed XB. Het Diabetes Fonds steunt dit onderzoek vanaf het begin.

Wat betekent een theezakje voor stamcellen?

De nieuwe bètacellen zitten in je lichaam in een soort theezakje. Bloed stroomt door het zakje heen. De insuline vanuit de bètacellen komt in het bloed, maar de cellen blijven in het zakje. Onderzoekers willen de nieuwe cellen niet zomaar los inspuiten. Nieuwe bètacellen uit stamcellen zijn namelijk iets heel nieuws. We weten nog niet of dit altijd veilig blijft voor je gezondheid. Cellen in een aparte verpakking zoals het theezakje kunnen er weer uit. 

Bekijk hoever ze zijn met het theezakje voor nieuwe cellen.

Wanneer kun je stamceltherapie krijgen voor diabetes type 1?

Het duurt nog jaren voordat stamceltherapie beschikbaar is voor mensen met diabetes type 1. De onderzoekers zijn al heel ver. Ze testen de nieuwe bètacellen voor een deel al met proefpersonen. Maar voor echte genezing van diabetes type 1 moeten ze ook nog iets anders doen: de reactie van het afweersysteem remmen. Andere woorden hiervoor zijn de afweer bijsturen of stoppen. Een theezakje voor nieuwe cellen is belangrijk, maar beschermt nog niet genoeg tegen de het afweersysteem. 

Afweerreactie tegen bètacellen remmen

Je afweer ziet nieuwe bètacellen als vreemde cellen en valt deze aan. De afweer doet dit bij diabetes type 1 ook al bij je eigen bètacellen. Afweersysteem is een ander woord voor immuunsysteem. Daarom heet diabetes type 1 een auto-immuunziekte. Er zijn wel medicijnen om de afweer te remmen, maar ze hebben nare bijwerkingen. Daarom werken onderzoekers ook hard om de afweerreactie te remmen, met steun van het Diabetes Fonds.

Binnen het onderzoekscentrum Cure One combineren de wetenschappers onderzoek naar nieuwe cellen en onderzoek naar het afweersysteem. Zo werken ze aan manieren om stamceltherapie voor mensen met diabetes type 1 sneller dichterbij te brengen.