Hormoonverstoorders in hersenen van mensen
Stoffen uit het milieu die de stofwisseling verstoren, EDC's, kunnen terechtkomen in de hersenen. Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van het UMCG, deels gefinancierd door het Diabetes Fonds.
Een internationaal team van wetenschappers onder leiding van Jana van Vliet-Ostaptchouk van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) doet onderzoek naar de invloed van stoffen in onze dagelijkse omgeving op de stofwisseling. Ze onderzochten daarvoor de hersenen van 24 overleden donoren. De helft had ernstig overgewicht (obesitas) en de andere helft een gezond gewicht.
Verstorende stoffen gevonden
Bij dit onderzoek zijn zogeheten EDC’s zoals parabenen en fenolen gevonden in delen van de hersenen van alle onderzochte donoren. EDC's (endocrine disrupting chemicals) zijn stoffen die het hormonale evenwicht van je lichaam verstoren. Daardoor hebben ze invloed op de stofwisseling. De stoffen zaten in de hypothalamus en het 'witte weefsel' van de hersenen. De hypothalamus speelt een grote rol bij het regelen van energie en gewicht in het lichaam. Bij de mensen met obesitas was de hoeveelheid EDC's groter dan bij de mensen met een gezond gewicht.
Waar komen EDC's vandaan?
EDC’s komen in lage concentraties voor in duizenden producten. Zoals in resten van bestrijdingsmiddelen op groenten en fruit, en in bijvoorbeeld lichaamsverzorgingsproducten. Maar ook in veelvoorkomende soorten plastic. Iedereen staat dus bloot aan EDC’s, of je nou wilt of niet, via contact met de huid of gewoon door ze in te ademen. Zodra de stoffen in het bloed zitten, gaan ze het hele lichaam door. En kennelijk worden ze door het hersenweefsel uit het bloed opgenomen.
EDC's en risico op diabetes type 2
Dit onderzoek is uitgevoerd om te bekijken of er een verband is tussen de aanwezigheid van EDC’s in het lichaam en het risico op overgewicht en daarmee ook diabetes type 2. Uit eerder onderzoek kwamen al vermoedens. De onderzoekers kijken ook naar de hoeveelheid EDC’s in urine van mensen met en zonder overgewicht. Er is dus nu wel degelijk - en voor het eerst - aangetoond dat mensen met overgewicht gemiddeld meer EDC's in hun hersenen hebben. Het is alleen nog niet duidelijk of dat ook de oorzaak is van het overgewicht.
Eerdere waarschuwingen
Hormoonverstorende stoffen komen in zo veel (plastic) producten voor, dat ze een bedreiging vormen voor de gezondheid van de gehele bevolking. Daar waarschuwde de WHO (Wereld Gezondheids Organisatie) jaren geleden al voor, met name voor de mogelijk kankerverwekkende eigenschappen van hormoonverstoorders. De EFSA (Europees agentschap voor voedselveiligheid) negeerde tot nu toe deze waarschuwingen en liet onderzoek waarop deze waren gebaseerd buiten beschouwing bij hun risico-analyses.
Meer onderzoek nodig
Het is een verontrustend idee dat er stoffen in ons lichaam en onze hersenen zitten die er niet horen. Kunnen ze kwaad? Hebben ze invloed op onze gezondheid? En zo ja, vanaf welke concentratie, dus hoeveelheid? Deze vragen moeten dringend verder worden onderzocht, zeggen de onderzoekers.
Deze resultaten zijn op 13 september gepubliceerd in het International Journal of Environmental Research and Public Health. Het onderzoek is deels gefinancierd door het Diabetes Fonds.