'Wat levert het op?' - Waarom gezondheid geen kostenpost is, maar kapitaal

Toch is dat precies waar het misgaat. Want gezondheid is meetbaar, alleen niet altijd in euro’s per kwartaal.

De misvatting van de snelle winst

We zijn gewend om beleid te beoordelen op rendement. Een project is geslaagd als het binnen een jaar iets oplevert. Maar gezondheid werkt anders.

Felix van Haus of Hamster zegt het treffend: 'Het is geen quick fix. Je bouwt aan een systeem dat pas werkt als het stabiel is. Net als bij een gezonde basisschool: de resultaten komen, maar pas als je volhoudt.'

Dat blijkt ook uit dat voorbeeld. In Limburg stapten basisscholen over op gezonde lunches en meer beweging. De weerstand was groot: ouders voelden zich betutteld. Twee jaar later zag iedereen het effect, gezondere kinderen, betere cijfers en blijere gezinnen. De winst zat niet in de spreadsheet, maar in gedrag, energie en verbondenheid.

Gezondheid rendeert traag, maar gestaag. Mits je het de tijd geeft.

De echte businesscase zit in gedrag

Maarten vertelt over een ander voorbeeld: bij Heineken kregen medewerkers de opdracht om hun vakantiedagen écht op te nemen. Niet vanuit controle, maar vanuit zorg. Ze kregen een mail vol data over productiviteit, stress en creativiteit. Niet: 'je moet vrij nemen', maar: 'je functioneert beter als je dat doet'.

Het resultaat? Mensen voelden zich gezien. En managers zagen iets opmerkelijks gebeuren: meer rust, meer focus, minder uitval.

Felix: 'Als gezondheid iets is dat je mág doen in plaats van móét, dan ontstaat vanzelf motivatie. En dat levert alles op wat je als organisatie wilt: minder verzuim, meer betrokkenheid, meer menselijkheid.'

De businesscase van gezondheid is dus niet alleen financieel. Het is gedragsmatig. Wie investeert in gezonde routines, oogst betrokken mensen. En die betrokkenheid betaalt zich terug, elke dag.

De cijfers zijn niet het probleem

Veel organisaties zoeken naar de juiste KPI's. Verzuim, productiviteit, medewerkerstevredenheid - allemaal belangrijk, maar niet genoeg. Want, zoals gezondheidseconoom Jochem Mirau zegt: 'De winst van gezondheid zit niet in lagere ziektekosten, maar in langer meedoen.'

Een fitte medewerker is niet per se goedkoper, maar wél waardevoller. Diegene blijft langer inzetbaar, mist minder kennis en inspireert anderen.

Het is het verschil tussen een organisatie die brandjes blust en een organisatie die brandstof toevoegt.

Investeer in infrastructuur, niet in incidenten

Felix en Maarten pleiten daarom voor een andere manier van kijken. Zie gezondheid als infrastructuur: iets wat je onderhoudt, monitort en verbetert.

Dat betekent niet nog een fruitmand of app, maar een samenhangend systeem van signalen, ruimte en vertrouwen.

Felix: 'Je hoeft geen perfect beleid te hebben. Begin met luisteren, met meten, met kleine stappen. Gezondheid is een proces van bijstellen, net als bij finance of IT.'

Wie wacht tot alles bewezen is, mist de kans om het te ervaren.

Van kostenpost naar kapitaal

De vraag 'wat levert het op?' zegt vaak meer over onze manier van denken dan over het resultaat zelf. We willen cijfers, zekerheid, controle. Maar gezondheid laat zich niet vangen in kwartaalrapportages. De opbrengst zie je pas als je het doet: minder stress, meer rust en meer vertrouwen. En uiteindelijk: medewerkers die niet alleen productief zijn, maar trots.

Of, zoals Felix het zegt: ‘Gezondheid is geen project, het is een kompas. Het helpt je de juiste keuzes te maken, ook als je het nog niet kunt berekenen.'

Gezondheid is dus geen kostenpost, maar kapitaal.

En misschien is dat wel de kern van een gezonde organisatie: durven investeren in wat niet direct meetbaar is, omdat je weet dat het zich, net als een gezond lichaam, op termijn vanzelf terugbetaalt.