'De overheid kan onze voedsel­omgeving gezonder maken'

Waarom is het zo belangrijk dat jullie het effect van beleid op de gezonde voedselomgeving in Europa en Nederland onderzoeken?

'Het aantal mensen met overgewicht en obesitas is sterk gestegen in de afgelopen decennia. De stijging wordt grotendeels veroorzaakt door de veranderingen in voedselconsumptie en doordat we lichamelijk minder actief zijn. Onze voedselomgeving speelt een belangrijke rol in onze voedselconsumptie. Beleid van de overheid kan deze omgeving sterk beïnvloeden. Daarom is het erg belangrijk dat we onderzoek doen naar de rol van de overheid en waar nog kansen liggen om de voedselomgeving in Europa en Nederland gezonder te maken.'

Wat is een voedselomgeving?

'De voedselomgeving zijn fysieke, sociale, digitale en beleidsmatige aspecten van de omgeving om ons heen die invloed hebben op wat en hoeveel we eten. Bij het maken van onze dagelijkse voedselkeuzes worden we onbewust beïnvloed door verschillende factoren. Bijvoorbeeld door het voedselaanbod, de zichtbaarheid, de promoties en de prijzen van producten.'

Welke invloed heeft het voedselbeleid op onze voedselomgeving?

'Misschien heb je het gevoel dat je voedselkeuzes heel bewust en onafhankelijk maakt, maar in de realiteit worden onze keuzes de hele dag door beïnvloed door het aanbod om ons heen, door wat andere mensen eten en door bijvoorbeeld regelgeving die invloed heeft op de prijzen van producten. Door een overvloed aan prikkels maken we de meeste voedselkeuzes onbewust, op de automatische piloot. Het aanbod van sterk bewerkt voedsel, dat veel verzadigde vetten, suikers en zout bevat, is de afgelopen decennia toegenomen, waardoor we vaker ongezonde keuzes maken. Het voedselbeleid kan de gezonde keuze stimuleren en makkelijker maken. Bijvoorbeeld door regels voor te schrijven over productsamenstelling en over marketing van ongezonde producten.'

Wat is het huidige voedselbeleid in Europa?

'De Europese Unie (EU) hanteert momenteel een strikt voedselbeleid als het bijvoorbeeld gaat om voedseletiketten en claims op voeding en gezondheid. Verder heeft de EU vooral een vrijblijvend voedselbeleid ingevoerd. Dit betekent dat de lidstaten zelf de regels mogen bepalen.'

En hoe is het in Nederland geregeld?

'In Nederland is het beleid met betrekking tot onze voedselomgeving bijvoorbeeld vastgelegd in het Nationaal Preventieakkoord en het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Het is de vraag of deze vrijblijvende afspraken ervoor zorgen dat producenten en aanbieders van voeding tot een gezonder aanbod komen. Een gezonder aanbod stimuleert ons om onze gewoonten, impulsieve voedselkeuzes en leefstijl blijvend aan te passen.'

Wat kunnen we in Nederland doen om de voedselomgeving gezonder te maken?

'Er zijn diverse maatregelen die de overheid kan nemen om de voedselomgeving gezonder te maken. In ons onderzoek kijken we welk beleid er is om de promotie van ongezonde voeding te beperken en het gehalte aan suiker, vet en zout in producten te verlagen. Onafhankelijke experts zullen in ons onderzoek bepalen welke kansen er zijn om ons voedselbeleid gezonder te maken. We maken hierbij ook een vergelijking met maatregelen in andere landen. Bijvoorbeeld de belasting op suikerhoudende dranken in Engeland en het reclameverbod voor ongezonde voedingsmiddelen in het openbaar vervoer in Londen.'

Hoe ga je zelf om met zoete verleidingen?

'Zelf ben ik inmiddels gewend aan een minder zoete smaak, waardoor het steeds makkelijker wordt om zoete verleidingen te laten staan. Thuis eten wij vooral vers en gezond. Verjaardagen, kinderfeestjes en traktaties op school blijven voor mij en mijn kinderen wel een uitdaging. Een snoepje kan op zijn tijd niet zoveel kwaad, maar op feestjes krijgen de kinderen vaak te veel ongezonde producten zoals taart, chips en snoep aangeboden. Traktaties zijn vaak grote porties. Ik geef mijn kinderen dan soms gezonde alternatieven mee, maar dat lost het probleem niet op. Scholen kunnen hierop inspelen door een traktatiebeleid in te voeren.'

Wat is jouw ultieme tip voor 'minder suiker'?

'Het is niet altijd eenvoudig om ongezonde gewoonten en aangeleerd gedrag te doorbreken. Onze voedselomgeving en het beleid hierop kunnen een essentiële rol spelen in het stimuleren van de gezondere keuze. Tip: zet kleine stapjes. Vermijd suikerrijke dranken en sterk bewerkte producten en zoek naar gezonde alternatieven. De Eetwissel van het Voedingscentrum kan je hierbij helpen. Het kost tijd en moeite om je leefstijl aan te passen, maar het levert uiteindelijk veel op.'